ตำรับว่าด้วยยาแก้โรคของซาง

ตำรับว่าด้วยยาแก้โรคของซาง

๑. ยาแก้เด็กเป็นซางทำให้ดูดนมมิได้
ทำให้คอแข็งคางแข็งไป เอาขี้แมลงสาบคั่ว หญ้ายองไฟ (เขม่าไฟ) เกสรดอกบุนนาค เกสรบัวหลวง กฤษณา กระลำพัก ขอนดอก หวายตะค้า หวายตะมอย เทียนดำ น้ำประสานทอง จันทน์แดง จันทน์ขาว บดปั้นแท่ง ละลายน้ำกวาดคอ
๒. ยาเหลืองแก้ตานซาง
เอาข่า กระชาย กะทือ ไพล หอม กระเทียม กำมะถันแดง เทียนทั้ง ๕ เมล็ดมะนาว โกฐทั้ง ๕ พริกไทย ขิง ตะไคร้ ดินประสิวขาว สารส้ม น้ำประสานทอง ผิวลูกมะกรูด เปลือกมะรุม ใบทองหลางใบมน เอาเสมอภาค บดปั้นแท่ง ละลายน้ำกระสายกินแก้พิษซางทั้งหลาย
๓. ยากวาดแก้ซาง
เอาหนังกระเบนเผา ๑ บาท เกล็ดปลาช่อนคั่ว ๑ บาท น้ำประสานทองสะตุ ๑ เฟื้อง การะบูน ๒ ไพ หญ้ายองไฟ (เขม่าไฟ) ๒ สลึง บดปั้นแท่งเท่าเมล็ดฝ้ายละลายน้ำท่ากวาดคอ ถ้ามิฟังละลายน้ำเปลือกหมากสงกวาด ถ้ามิฟังละลายน้ำปลาปากไหกวาดหายแล
๔. ยามหาหิงคุ์ แก้ตานขโมย แก้ลมซาง
เอามหาหิงคุ์ การะบูน ผิวมะกรูด ว่านน้ำ ยาดำ เอาสิ่งละ ๑ บาท กานพลู ๑ สลึง เปราะหอม พริกไทย เอาสิ่งละ ๑ สลึง ดีปลี ๓ ดอก ใบกะเพราะ ๕ บาท บดเป็นผงปั้นแท่งเท่าเมล็ดฝ้าย ถ้าเด็กอายุ ๒ หรือ ๓ ขวบให้กินครั้งละ ๑ เม็ด ละลายน้ำมะกรูดหรือน้ำส้มซ่า หรือน้ำร้อนกิน ถ้าจะให้ระบายละลายสุรากิน
๕. ยานิมิตอุดม แก้ซางกระทำให้ลิ้นขาวดังปุยฝ้ายและทำให้ลงท้องเหม็นดังไข่เน่า
เอาแววหางนกยูงสะตุ เมล็ดมะนาว ดอกบุนนาค น้ำตาลทราย ดีงูเหลือม เอาสิ่งละเท่ากัน เอาน้ำผึ้งกับน้ำมะนาวเป็นกระสายบดปั้นแท่ง ละลายน้ำนมโคหรือน้ำอ้อยแดงให้กิน
๖. ยากวาดชื่อทิพไพรวาต
เอาตรีกฏุก หอม กระทียม กะทือ ไพล ข่า กระชาย ขมิ้นอ้อย ผิวมะกรูด เมล็ดมะนาว ว่านนางคำ ลิ้นทะเล ดินประสิว สารส้ม ชาดหรคุณจีน กำมะถันแดง หรดาลกลีบทอง น้ำประสานทอง เอาเสมอภาค เอาชาดก้อน ๘ ส่วน บดปั้นแท่ง ละลายน้ำมะนาวแทรกเกลือกวาด ละลายสุรากิน แก้ไข้ตานซางต่าง
๗. ยาประสะลูกสมอ ถ่ายแก้ตานซาง เลือดเน่า เสมหะเน่า อุจจาระเน่าเสีย ลมซาง
เอาเปลือกไข่เน่า ลูกสมอทั้ง ๓ โกฐทั้ง ๕ เทียนทั้ง ๕ ลูกจันทน์ ดอกจันทน์ ลูกกระวาน กานพลู เมล็ดโหระพา เมล็ดผักชีลา สารส้ม ดินประสิว น้ำประสานทองสะตุ ๒ ไพ กระเทียม ๒ ไพ ขมิ้นอ้อย ๒ ไฟ ยาดำ ๑ บาท ยานอกกว่านี้เอาสิ่งละ ๑ สลึง เอาใบกระพังโหมกึ่งยาทั้งหลาย เอาลูกสมอไทยเท่ายาทั้งหลาย บดปั้นแท่งละลายน้ำร้อนแทรกดีเกลือกินตามธาตุหนักเบา
๘. ยากวาดเด็กตั้งแต่อายุ ๓ เดือนขึ้นไป
เอามหาหิงคุ์ ลิ้นทะเล ผิวมะกรูด ว่านน้ำ ขิง ไพล กะทือ กะเพราแดง กะเพราะขาว บอระเพ็ด ขมิ้นอ้อย (พริกไทย ดีปลี กระเทียม ๓ สิ่งนี้เอาแต่น้อย) บดปั้นแท่งด้วยสุรา แก้ลงท้อง ละลายน้ำเปลือกลูกทับทิมแทรกน้ำปูนใสกิน แก้ซางขึ้นคอละลายสุรากวาด แก้ตัวร้อนละลายน้ำมะนาวแทรกเกลือกวาด