ตำนานแพทย์ไทยแผนโบราณ ๒

ตำนานแพทย์ไทยแผนโบราณ ๒
วิชาแพทย์แผนโบราณที่มีมาแต่โบราณติดต่อมาจนถึงบัดนี้นั้น มีตำนานตามคัมภีร์ทางพระพุทธศาสนากล่าวว่า เมื่อโลกได้ตั้งขึ้นแล้ว คำว่าโลกหมายถึง ดิน, น้ำ, ไฟ, ลม, และมนุษย์กับสรรพสัตว์ทั้งหลายตลอดทั้งพืชและแร่ธาตุต่างๆด้วย ท่านโรคามฤตินทร์กับท่านมหาเถร ชื่อตำแย ผู้มีความรู้แตกฉานในวิชาแพทย์ ได้ประสิทธิ์ประสาธน์คัมภีร์ว่าด้วย อาการโรคและยาสำหรับรักษาโรคให้มนุษย์ทั้งหลายได้เล่าเรียนและปฏิบัติต่อกันมา เมื่อครั้งพุทธกาลได้มีทิศาปาโมกข์ ตั้งสำนักสอนวิชาแพทย์ศาสตร์อยู่ที่เมืองตักกะศิลาในประเทศอินเดียแห่งหนึ่ง ในครั้งนั้นท่านโกมารภัจจ์ ซึ่งเป็นโอรสบุญธรรมของเจ้าชายอภัยราชกุมาร นัดดาของพระเจ้าพิมพิสารมหาราชแห่งแคว้นมคธ ได้เดินทางไปศึกษาวิชาแพทย์ ณ สำนักของอาจารย์เมืองตักกะศิลา ได้ใช้เวลาเรียนอยู่ ๗ ปีเต็ม โกมารภัจจ์ก็เรียนวิชาจบหลักสูตรของอาจารย์ เมื่อเรียนวิชาจบหลักสูตรของอาจารย์แล้ว อาจารย์ก็สอบความรู้ โดยให้ถือเสียมและกระเช้าออกจากประตูเมื่อไปด้านละ ๑ โยชน์ ประตูละ ๑ วัน สั่งว่าถ้าเห็นสิ่งใดที่เป็นยาไม่ได้ก็ให้เก็บเอามา เมื่อได้ปฏิบัติตามคำสั่งครบ ๔ วันแล้ว โกมารภัจจ์จึงนำกระเช้าเปล่าไปหาอาจารย์และรายงานว่า ไม่พบอะไรที่ใช้เป็นยาไม่ได้เลย ทุกสิ่งที่เห็นใช้เป็นยาได้ทั้งนั้น อาจารย์รับรองว่า โกมารภัจจ์สำเร็จวิชาหมอแล้วเป็นอย่างดี ก็ให้เดินทางกลับได้ ในระหว่างที่โกมารภัจจ์เดินทางกลับนั้น ได้เดินทางไปกิ่งเมืองสาเกต ซึ่งอยู่ห่างจากพระนครสาวัตถีประมาณ ๖ โยชน์ ก็ได้รักษาโรคในสมองเรื้อรังมานานของภรรยาเศรษฐีชาวเมืองสาเกตคนหนึ่ง ซึ่งได้เคยใช้หมอคนนั้นรักษาหมดเงินมามากแต่ไม่หาย โกมารภัจจ์รักษาอยู่ไม่นาน โรคของภรรยาของเศรษฐีนั้นก็หายเป็นปกติ ภรรยาของเศรษฐีได้มอบเงินค่ารักษาให้แก่โกมารภัจจ์ ๔,๐๐๐ กระษาปณ์ บุตรชายกับบุตรสะไภ้และสามีของนางนำเงินมาสมณาคุณแก่โกมารภัจจ์อีกคนละ ๔,๐๐๐ กระษาปณ์ พร้อมตัวรถม้า ๑ คัน ทาสี ๑ คน ทาสา ๑ คน เมื่อโกมารภัจจ์เดินทางมาถึงกรุงราชคฤห์แล้ว ก็เข้าเฝ้าเจ้าชายอภัยราชกุมาร กราบทูลให้ทรงทราบถึงการที่ตนได้ไปศึกษาวิชาแพทย์มาสำเร็จ พร้อมทั้งได้นำเงิน ๑๖,๐๐๐ กระษาปณ์ กับรถม้า ๑ คัน ทาสชายหญิงอีก ๒ คน ซึ่งได้มาจากการรักษาโรคของภรรยาเศรษฐีเมืองสาเกตนั้นถวายเจ้าชายราชกุมาร เจ้าชายอภัยราชกุมารทรงมอบ ทรัพย์เหล่านั้นคืนให้แก่โกมารภัจจ์ และทรงอนุญาตให้โกมารภัจจ์สถิตย์อยู่ในนิเวสน์ภายในวังของพระองค์ด้วย ต่อมาโกมารภัจจ์ได้รักษาโรคของคนทั่วไปเป็นอันมาก และต่อมาก็ได้รักษาโรคริดสีดวงทวารหนักของพระเจ้าพิมพิสาร ในที่สุดโกมารภัจจ์ได้รักษาโรคริดสีดวงของพระเจ้าพิมพิสารหายได้เป็นปกติ พระเจ้าพิมพิสาร ได้ทรงแต่งตั้งให้โกมารภัจจ์เป็นนายแพทย์หลวง และเป็นแพทย์ประจำพระองค์ด้วย และทรงแต่งตั้งให้เป็นแพทย์ประจำพระองค์พระพุทธเจ้าอีกตำแหน่งหนึ่ง ทรงประทานเรือนหลวงพร้อมทั้งเครื่องแต่งบ้านอันสมควรทุกประการ มีอุทธยานสวนมะม่วง และมีบ้านส่วย ซึ่งมีรายได้ปีละประมาณแสนกระษาปณ์ให้ด้วย